Hoe je risico op jongdementie en dementie kunt verminderen

Levensstijl speelt grotere rol dan gedacht

Tegen 2025 zullen naar verwachting 4.464 Vlamingen jongdementie hebben. "We hebben veel aandacht voor ouderen en te weinig voor mensen onder 65 jaar", zegt neurowetenschapper Sebastian Köhler. Hij stelde 15 risicofactoren voor jongdementie vast, waarvan enkele volledig onder jouw controle liggen. "De ziekte krijg je niet alleen door genetische factoren."

Wat is jongdementie?

Jongdementie is dementie die optreedt voordat je de leeftijd van 65 jaar bereikt. Door de vergrijzing in West-Europa wordt soms zelfs de leeftijdsgrens naar 70 jaar verschoven. "De eerste symptomen zijn vaak zo subtiel dat het moeilijk is om de ziekte vroeg te herkennen", legt neurowetenschapper Sebastian Köhler (Universiteit Maastricht) uit. Volgens het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen waren er in 2020 al 4.315 mensen met de ziekte, en dat aantal zal naar verwachting stijgen tot 4.464 in 2025. Echter, slechts ongeveer 1.800 personen zullen een officiële diagnose krijgen.

Omvangrijke studie volgt meer dan 350.000 mensen

Köhler voerde zijn studie uit in Groot-Brittannië, waar hij een team leidde dat gegevens analyseerde van 356.052 Britten tussen de 30 en 64 jaar. Bij de start van de studie vertoonden de deelnemers geen tekenen van dementie. Ze werden enkele jaren gevolgd om te zien wie de ziekte ontwikkelde. "Dit was de grootste studie tot nu toe over het onderwerp", zegt Köhler. "We hadden tot voor kort weinig zicht op de oorzaken van jongdementie, behalve de genetische factoren. Over dementie op latere leeftijd weten we veel, maar over jongdementie nog te weinig."

Risicofactoren voor jongdementie en dementie

Het team verzamelde uitgebreide informatie over de levensstijl van de deelnemers. "We wisten wat ze aten, hoeveel ze bewogen, wat hun BMI was, of ze hart- en vaatziekten of diabetes hadden, of ze een hoge bloeddruk hadden, enzovoort. We hebben ook hun genetische profielen geanalyseerd", vertelt Köhler. Uit deze gegevens identificeerde het team enkele factoren die significant correleerden met een verhoogd risico op jongdementie:

twee kopieën van het APOE4-gen
alcoholmisbruik
weinig sociale contacten
vitamine D-tekort
hoge ontstekingswaarden
een zwakke handdruk
gehoorverlies
diabetes
hartziekten
depressie
lage bloeddruk bij opstaan
hartinfarct

Belangrijke boodschap voor jongeren

"Het is bekend dat genetica een grote rol speelt, ook bij jongdementie", zegt Köhler. "Maar wat we niet hadden verwacht, is dat levensstijl en gezondheidsproblemen die we vaak associëren met oudere leeftijd, zoals diabetes, hartziekten en zelfs sociale isolatie, ook sterk van invloed zijn op jongere mensen."

Belang van vroege interventie

Deze inzichten wijzen op het belang van vroeg ingrijpen en gezond leven, niet alleen voor ouderen, maar ook voor jongeren. "Dit bevestigt dat gezond leven en aandacht voor hersengezondheid vanaf een jonge leeftijd cruciaal zijn. Hoe eerder je ingrijpt, hoe beter", concludeert Köhler.